Serious games zijn (computer)spellen met serieuze doeleinden. ‘Het is een combinatie van spelen, denken en doen’, zegt Wolters. ‘Door deze games krijgen mensen spelenderwijs informatie, en ook voor het bijbrengen van kennis en vaardigheden zijn ze zeer geschikt.’In allerlei sectoren, zoals de somatische- en ouderenzorg, worden de mogelijkheden van serious gaming benut: ‘Daar worden deze games gebruikt voor educatie en training, preventie, zelfmanagement en zelfs therapie. Maar de ggz blijft achter. En dat is jammer, want juist in de ggz kunnen veel moeilijke en ingewikkelde onderwerpen spelenderwijs beter uitgelegd worden.’
Depressie
‘Neem depressie’, zegt Wolters. ’Er zou bijvoorbeeld een spel moeten zijn dat laat zien wat depressieve mensen zien, denken en voelen. Je kan het de speler laten ervaren door middel van kleur en geluid. Of denk aan een spel voor cliënten waarmee ze leren hoe zij om kunnen gaan met een terugval. Je kunt verschillende scenario’s voorbij laten komen, tips geven en de mogelijkheden laten zien die de speler kan toepassen.’
Vijftigplussers gamen
Dat er binnen de ggz nog weinig gebruik wordt gemaakt van serious games, heeft volgens Wolters te maken met vooroordelen: ‘Veel mensen denken dat deze games alleen interessant zijn voor kinderen. Uit het Nationaal Gaming onderzoek van 2009 blijkt echter dat de helft van de vijftigplussers in Nederland regelmatig computerspellen speelt. Voor het lezen van tijdschriften nemen ze minder tijd!’
Besluiten nemenNog een vooroordeel is dat computerspelletjes enkel ter vermaak dienen. ‘Dat is niet het geval. Eigenlijk zou iedereen eens een goede serious game moeten spelen’, vindt adviseur Wolters. ‘Als speler neem je een heel realistische rol aan. Je moet beslissingen nemen, strategieën bedenken, je krijgt feedback en je moet vervolgens weer actie ondernemen. Doordat dit spelenderwijs gebeurt, leer je onbewust heel erg veel.’
Kanker besmettelijk
Wolters gaf ter gelegenheid van het 5-jarig jubileum van stichting E-hulp.nl een presentatie over serious games in de zorg. Hij liet Remission zien, een spel voor kinderen over kanker. ‘Veel kinderen met kanker verliezen hun sociale netwerk omdat vriendjes en vriendinnetjes bijvoorbeeld denken dat de ziekte besmettelijk is’, vertelt de adviseur. ‘Door Remission te spelen leren kinderen dat dat niet het geval is. Ook artsen in ziekenhuizen maken gebruik van het spel. Kinderen leren wat de ziekte inhoudt en waarom iemand die kanker heeft bepaalde dingen niet kan. Daardoor kunnen ze beter omgaan met hun ziekte, dat blijkt ook uit wetenschappelijk onderzoek.’
De Wii voor ouderen
Ook de spelcomputer Wii van Nintendo is volgens Wolters zeer effectief. ‘In Amerika wordt de Wii steeds vaker ingezet in de ouderenzorg. Het voordeel van deze spelcomputer is dat hij makkelijk is te bedienen. Je hoeft niet allerlei knoppen te bedienen, alleen een controller in de hand te houden. Veel mensen gaan zo op in het spel, dat ze niet doorhebben dat ze constant bewegen. Bovendien kunnen deze games in groepsverband gedaan worden. En juist zo’n gezamenlijke activiteit zorgt ervoor dat veel oudere mensen zich minder alleen of depressief voelen.’
Duur
Dat het inzetten van serious games duur zijn, bestrijdt Wolters: ‘Natuurlijk kan je een spel erg duur maken. Maar je kunt ook bestaande games aanpassen. En je kunt ze online aanbieden waardoor ze voor de meeste mensen bereikbaar zijn. Stel dat het in de toekomst mogelijk wordt om een bepaalde game in te zetten als online therapie, daar kun je juist heel veel kosten mee besparen.’