Dreigmails, online uitwisseling van kinderporno, foto’s van jezelf in dronken toestand op Facebook, websites waar mensen uitgescholden of opgelicht worden omdat ze zich ooit hebben uitgekleed voor de webcam, of zonder reden. Dagelijks lezen en zien we het resultaat van mensen die zich schaamteloos gedragen op het internet. Over het algemeen geen element van het internet om trots op te zijn. Tegelijkertijd is het gemak waarmee je je schaamteloos op het internet kunt gedragen een van de grootste succesfactoren van online hulp. In beide toepassingen van het schaamteloze internet durven mensen zonder gene dingen te doen omdat ze zich anoniem voelen. Dit resulteert in het online uitwisselen van gedachten en ideeënwaar mensen zich offline voor zouden schamen.
Schaamte en zorg
In de zorg schamen mensen zich geregeld voor bijvoorbeeld problemen met de geestelijke gesteldheid, seksuele problemen of verslavingsproblemen. Mensen kunnen zich ook ervoor schamen dat ze hun problemen niet zelf kunnen oplossen. Als gevolg daarvan kan iemand zich schamen om het gebouw van een zorgorganisatie te betreden, omdat ze daarmee duidelijk maken dat ze hulp nodig hebben. Uit angst voor de sociale consequenties stellen mensen vervolgens het zoeken naar hulp uit. Situaties die vaak van kwaad tot erger leiden.
Digitale Betuwe
Voor maatschappelijk werk, geestelijke gezondheidszorg en jeugdzorg biedt het schaamteloze internet veel laaghangende vruchten. De mogelijkheid om online schaamteloos te kunnen zijn, biedt voor de zorg kansen om sneller in contact te komen, waardoor zwaardere problemen op langere termijn worden voorkomen. Veel zorgorganisaties kiezen er echter voor om de vruchten van het schaamteloze internet niet te plukken vanwege het financiële dieet dat ze van overheidswege krijgen voorgeschreven. Dit ondanks het feit dat deze vruchten ook mogelijkheden bieden om efficiënter en effectiever te werken.
Anoniem
Langzaam maar zeker omarmen zorgverleners echter het schaamteloze internet door nieuwe media te integreren in hun dagelijkse werk. Een simpel voorbeeld is de groep van zorgorganisaties die via mindyourownlife.nl gezamenlijk kwalitatieve informatie biedt aan jongeren over veilige seks, alcohol-
en drugsgebruik en geestelijke gezondheid. Door simpelweg online informatie te bieden, kunnen jongeren anoniem kennis vergaren zonder de organisatie zelf te hoeven bezoeken.
Het succes van het schaamteloze internet
Een ander voorbeeld is hulpmix.nl, een project van een groep jeugdzorg- en GGZ-organisaties. Het initiatief kwam tot stand nadat uit diverse uitvoerige onderzoeken bleek dat jongeren van niet-Nederlandse afkomst hun weg naar de zorg niet weten te vinden. Vaak heeft dit te maken met hun culturele achtergrond. Tegen de tijd dat ze wel in de zorg terechtkomen, zijn de problemen vaak zeer zwaar en duur om te behandelen. Hulpmix.nl erkent de belangrijke rol van de culturele achtergrond van deze jongeren door online samen te werken met diverse culturele gemeenschappen, biedt de mogelijkheid om anoniem te mailen en chatten met hulpverleners en om persoonlijke verhalen en ervaringen te delen via een forum. Met deze succesvolle aanpak won hulpmix.nl als een van de eerste online-initiatieven de Nationale Jeugdzorgprijs en werd daarnaast door het Nederlands Jeugdinstituut erkend als effectieve jeugdinterventie.
Volledige potentie
Accare is een voorbeeld van een GGZ-instelling die het volledige potentieel benut van het schaamteloze internet. Hun website 99gram.nl richt zich op iedereen met een meer dan gemiddelde interesse in eten, gewicht en uiterlijk. De website begeleidt volgens een volledige stepped-carebenadering de bezoeker geleidelijk van informatie naar anoniem online contact met een specialist en van zelftests en intake naar online behandeling (indien nodig). Deze benadering helpt tevens in
het overtuigen van de bezoeker dat er niks is om zich voor te schamen.
Erkenning
Het schaamteloze internet speelt een belangrijke rol in het overtuigen van mensen om hulp te zoeken indien zij het nodig hebben. Dit om te voorkomen dat problemen van kwaad tot erger worden en tot duurdere zorg leiden. Tevens biedt het de zorg mogelijkheden om efficiënter en effectiever te werken.
Helaas krijgen zorgorganisaties nog geen vergoeding voor het aanbieden van anoniem contact, simpelweg omdat de zorgverzekeraar niet weet naar wie de rekening gestuurd kan worden. Onlangs heeft minister Schippers besloten twee miljoen euro te reserveren voor de financiering van anonieme e-mental health. Helaas is dit geld enkel beschikbaar voor de curatieve GGZ en niet voor organisaties binnen jeugdzorg en maatschappelijk werk. Daarnaast kan slechts een zeer beperkt aantal sites gefinancierd worden van dit geld. Desondanks is het een belangrijke stap in de erkenning van het belang van het schaamteloze internet en de vruchten die nieuwe media bieden voor de zorg.