Het nieuwe kabinet (en de gemeente als financier) stuurt aan op meer eigen kracht om de wisselwerking tussen gemeenschapsvorming en ondersteuning te benutten. Concreet betekent dit goede, toegankelijke en betaalbare zorg, meedoen in de maatschappij, ondersteuning en welzijnsvoorzieningen op maat voor wie dat nodig hebben, en dat alles met inzet van burgers en gefinancierd door de gemeente. Maar hoe krijg je dat voor elkaar? En welke kansen biedt internet voor het nieuwe welzijn?
Online opbouwvaardigheden
Internet biedt maatschappelijke dienstverlening welkome middelen om mensen met elkaar in contact te brengen – aanvullend op contacten op straat – en hun sociale netwerk te versterken. Des te beter iemands sociale netwerk, des te beter iemand zichzelf kan redden, is daarbij de gedachte. In de praktijk helpen vele duizenden mensen elkaar dagelijks via internet, bijvoorbeeld bij opvoedvragen of computerproblemen. Of ze vinden elkaar online op een sociale marktplaats om samen iets leuks te gaan doen. De kansen benutten van internet vraagt om een actieve inzet op online opbouwvaardigheden en online gemeenschapsvorming. Zo kun je meer doen voor mensen die het nodig hebben (complexe
problematiek) en met een gerust hart minder doen voor mensen die het zelf kunnen.
Face-to-face contact vervangen
Online hulp gaat face-to-face hulp deels vervangen en steeds vaker zullen we gaan werken volgens een blended aanpak: een mix van face-to-face en online hulpvormen. Een concreet voorbeeld is een online sociale kaart waarmee burgers inzicht krijgen in het oerwoud van voorzieningen en regelgeving. Als de site goed is, hoef je die niet mondeling toe te lichten, en daarmee ontstaat tijd. Die tijd kun je besteden aan persoonlijk contact op straat en complexere problematiek bijvoorbeeld. Ook zijn er online-voorbeelden waarmee mensen een sociaal netwerk en hun eigen kracht kunnen aanboren, zoals Itgetsbetter en Unstuck.
Hart onder de riem
Hoe ervaringsverhalen jongeren kunnen steunen en hen door een moeilijke periode kunnen helpen, blijkt uit de geweldige site itgetsbetter.org. Dit project steekt jongeren die worstelen met hun homoseksuailiteit een hart onder de riem. Via persoonlijke videoboodschappen lieten al meer dan 50.000 mensen weten dat je er als homoseksuele jongere mag zijn, dat het leven beter wordt naarmate je ouder wordt en dat je niet alleen bent. Ervaringsdeskundigen vertellen daarbij over hun eigen ervaringen met homo-seksualiteit en hoe je ervoor uit kunt komen. Ze helpen andere jongeren bij het proces dat ze doormaken en vertellen waar je terecht kunt voor hulp en ondersteuning.
Persoonlijke doelen stellen
Een mooi voorbeeld van het faciliteren van eigen kracht is Unstuck. Deze app is gericht op mensen die niet weten hoe zij verder moeten met bijvoorbeeld hun relatie, hun eetgewoontes of de scheiding tussen werk en privé. De app helpt je uit te zoeken waarmee je precies vastzit, een plan te maken om het op te lossen, persoonlijke doelen te stellen, je sociale netwerk in te schakelen, besluiten te maken en door te zetten. Het biedt kortom vele handige tips, scherpe vragen en bruikbare tools die je structuur en inzicht bieden. Aanvullend biedt Unstuck een gemeenschap van mensen die eveneens proberen hun leven te verbeteren. Kortom, een bruikbare app voor iedereen die ergens mee vastzit en daar mee aan de slag wil.
Meer zelf doen
Zijn er ook goede Nederlandse voorbeelden van het nieuwe welzijn? Jazeker! Tal van instellingen voor maatschappelijke dienstverlening zetten online hulp in voor toeleiding en anonieme hulpverlening. De uitdaging is nu om een mix te ontwikkelen van enerzijds online hulpvormen voor informatie en hulpverlening en anderzijds een online gemeenschap die mensen in staat stelt om hun eigen kracht en sociale netwerk te versterken en daarmee draagkrachtiger te worden. Deze mix moet uiteindelijk zorgen voor een verlichting van de hulpvraag en duurzamere oplossingen, omdat burgers meer zelf doen. Synthese is samen met Stichting E-hulp.nl, Proteion, Dichterbij, de gemeenten Venray, Venlo en Horst de uitdaging aangegaan. Het volgende scenario beschrijft hoe de dienstverlening er in de praktijk gaat uitzien.
‘ik doe mee’
Sinds zijn scheiding ziet Patrick Jansen zijn twee kinderen in de weekenden. Op de dorpswebsite van Synthese heeft hij een profiel aangemaakt om zijn voetbalclub te promoten, wegwijs te worden in het dorp en op de hoogte te blijven van de laatste nieuwtjes en activiteiten. Via deze site uit hij zijn ongenoegen over het speelveldje tegenover zijn huis. Hij vindt het namelijk leuk om een balletje te trappen met zijn zoons. Het veld zit echter vol kuilen en de doelpalen vallen bijna om. Hij wil niet wachten op de gemeente en plaatst op de dorpswebsite het idee om het veld te renoveren. Met genoegen ziet hij dat meerdere mensen ‘ik doe mee’ op de site aanklikken.
Digitaal keukentafelgesprek
Online wisselen zij ideeën uit en uiteindelijk spreken vijf enthousiastelingen af in de voetbalkantine. Daar blijkt dat niemand eigenlijk weet hoe je zo’n buurtproject aanpakt, vergunningen aanvraagt of financiering kunt regelen. Chatcontact met een opbouwwerker van Synthese en een ‘digitaal keukentafelgesprek’ met enthousiaste buurtbewoners brengen duidelijkheid over de aanpak. In het keukentafelgesprek worden problemen opgeknipt in deeltaken, kunnen deelnemers online reageren op elkaars ideeën en biedt de opbouwwerker een handreiking. Resultaat is dat diverse bewoners de handen uit de mouwen steken voor een opgeknapt speelveldje.
Doorpraten over scheiding
Naast gemeenschapsvorming wordt de dorpswebsite ook ingezet om dorpelingen te ondersteunen. Zo kan Patrick via de site contact opnemen met ervaringsdeskundige ouders bij hem in de buurt wanneer hij merkt dat de scheiding zijn weerslag heeft op het contact met zijn ene zoon. Het blijkt een bekend fenomeen voor ouders, maatschappelijk werkers en jeugdzorgmedewerkers die daar regelmatig over doorpraten tijdens digitale keukentafelgesprekken. Patrick besluit zich voor zo’n gesprek aan te melden en krijgt toegang tot veel herkenbare ervaringsverhalen en informatie over opvoeden en echtscheiding. In de gesprekken bieden ouders en professionals vanuit verschillende disciplines handreikingen voor een oplossing. Op basis van alle input besluit Patrick om zijn zoon extra aandacht te geven door één keer per maand met hem naar de bioscoop te gaan. De oppas voor zijn andere zoon regelt hij via de dorpswebsite.
Wereld te winnen
Deze voorbeelden tonen dat er online een wereld te winnen is voor het nieuwe welzijn. Met een gedegen visie, samenwerking en een integrale aanpak bieden nieuwe media vele mogelijkheden om invulling te geven aan de transitie. En je kunt het niet alleen inzetten voor de uitbreiding van het netwerk van bewoners maar ook voor je eigen professionele netwerk. Deel online jouw ideeën over het nieuwe welzijn, bijvoorbeeld in de LinkedIn-groep online hulpverlening.